ब्रेन स्ट्रोक र ब्रेन ट्युमर दुवै मस्तिष्क सम्बन्धी रोग हुन्। यिनीहरूका लक्षणहरू धेरै मिल्दोजुल्दो छन्। सही उपचारको लागि समयमै सही कारण पत्ता लगाउनु महत्त्वपूर्ण छ। डाक्टरले यी दुई बीचको भिन्नता देखाउँदै उपचारको उपाय पनि सुझाएका छन्, कृपया यी कुराहरूलाई ध्यानमा राख्नुहोस्।

बोल्न गाह्रो हुनु, देख्न गाह्रो हुनु, ह्रदयघात हुनु वा हातखुट्टा झमझमाउनु समस्याका गम्भीर लक्षण हुन सक्छन्, त्यसैले यदि तपाईंलाई यी समस्याहरु महसुस भएमा तुरुन्तै डाक्टरसँग परामर्श लिनुपर्छ। स्ट्रोक र ब्रेन ट्युमर दुई यस्ता समस्या हुन्। यी दुवै अवस्थाहरूमा, मस्तिष्क प्रभावित हुन्छ। तिनीहरूका लक्षणहरू उस्तै देखिन्छन्, तर तिनीहरूको कारण, विकास र उपचार फरक छन्।

भारतको गाजियाबादको मणिपाल अस्पतालका कन्सल्टेन्ट न्यूरोसर्जन डा. गजेन्द्र सिंह सन्धुले स्नायु सम्बन्धी लक्षणहरू समान देखिने समस्याहरूको बारेमा चर्चा गरेका छन् । सन्धुका अनुसार, समयमै निदान गर्नु, राम्ररी बुझ्नु र सही उपचार प्रदान गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ, विशेष गरी यी दुवै अवस्थाहरूमा किनभने उपचारमा ढिलाइले बिरामीको ज्यान लिन सक्छ।

के हो त स्ट्रोक 

डा. सन्धुका अनुसार स्ट्रोक एक आपतकालीन अवस्था हो। यस अवस्थामा मस्तिष्कमा रक्तसञ्चार बन्द हुन्छ। यसको कारणले गर्दा व्यक्तिले हिँड्ने, बोल्ने, खान्ने, सोच्ने र अन्य महत्त्वपूर्ण कार्यहरू गर्ने क्षमता गुमाउँछ। यसको सही कारणहरू अज्ञात छन्, तर केही कारकहरूले स्ट्रोकको जोखिम बढाउँछन्। यसमा उच्च रक्तचाप, मधुमेह, मुटु रोग, धूम्रपान, मोटोपना र बुढ्यौली समावेश छन्।

के हो ब्रेन ट्यूमर

अर्कोतर्फ, ब्रेन ट्युमर मस्तिष्कमा कोषहरूको अनियन्त्रित वृद्धिको कारणले हुन्छ। यो अवस्था निरन्तर बढ्दै जान्छ, जसले गर्दा लक्षणहरू बिग्रन्छन् र दीर्घकालीन स्नायु सम्बन्धी प्रभावहरू पर्छन्। ट्युमरका प्रारम्भिक लक्षणहरूमा टाउको दुख्ने, चक्कर लाग्ने, वाकवाकी लाग्ने, धमिलो दृष्टि, सन्तुलन कायम राख्न कठिनाइ र बोल्न कठिनाइ समावेश छन्।

यी हुन् मुख्य भिन्नताहरू

ब्रेन स्ट्रोक र ब्रेन ट्युमर बीचको भिन्नता तिनीहरूको विकास, कारण, लक्षण र उपचारको आधारमा छुट्याउन सकिन्छ। तिनीहरूलाई निम्न आधारमा पहिचान गर्न सकिन्छस्

स्ट्रोकका लक्षणहरू अचानक र अप्रत्याशित रूपमा देखा पर्छन्। कहिलेकाहीँ यी लक्षणहरू केही मिनेट पछि गायब हुन्छन् वा कहिलेकाहीँ घण्टौंसम्म रहन सक्छन्। ब्रेन ट्युमरका लक्षणहरू बिस्तारै विकसित हुन्छन् र समयसँगै बिग्रँदै जान्छन्।

स्ट्रोकको अवस्थामा, हातखुट्टामा अचानक कमजोरी वा सुन्यता महसुस हुन्छ। बोल्न वा हिँड्न गाह्रो हुन्छ। यी लक्षणहरू ब्रेन ट्युमरमा पनि देखिन्छन्, जसको साथसाथै शारीरिक र संज्ञानात्मक कार्यहरू कमजोर हुँदै जान्छन्।

जानी राखौं यी कुराहरू पनि  

स्ट्रोकको मुख्य कारण मस्तिष्कमा रक्तसञ्चार बन्द हुनु हो भने ब्रेन ट्युमरको कारण मस्तिष्कमा कोषहरूको असामान्य वृद्धि हो। दुबै अवस्थामा, ह्रदयघात हुन्छ र टाउको दुख्छ, तर ब्रेन स्ट्रोकको अवस्थामा, यो अचानक र अप्रत्याशित रूपमा हुन्छ।

स्ट्रोकको अवस्थामा, लक्षणहरू धेरै छिटो विकसित हुन्छन् र उपचारको प्रक्रियामा निर्भर गर्दै बिग्रन सक्छन्। ट्युमरको कारणले टाउकोमा दबाब बढ्दै जाँदा ब्रेन ट्युमरका लक्षणहरू बिस्तारै विकास हुन्छन्।

कसरी गरिन्छ उपचार 

स्ट्रोकको उपचार आपतकालीन हेरचाह जस्तै क्लट-बस्टिङ औषधि वा शल्यक्रियाद्वारा गरिन्छ। ट्यूमरको उपचार केमोथेरापी, शल्यक्रिया, वा विकिरणद्वारा गरिन्छ।

स्ट्रोक र ब्रेन ट्युमर दुवैले स्नायु सम्बन्धी सम्स्याहरु निम्त्याउँछन् जसले मस्तिष्कमा गम्भीर स्थायी क्षति निम्त्याउन सक्छ। समयमै उपचार सुरु गर्न यी दुई बीचको भिन्नता पहिचान गर्नु महत्त्वपूर्ण छ।

नवभारत टाइम्सका सुरेन्द्र अग्रवालको रिपोर्ट अनुसार, दुवै अवस्थामा, क्रेनियोटोमी, केमोथेरापी र लक्षित थेरापी जस्ता समयमै र सही प्रक्रियाहरू मार्फत उपचार सम्भव छ। त्यसैले, सही समयमा डाक्टरकहाँ पुग्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ।