काठमाडौं । सन् २०२३ को अक्टोबर ७ मा इजरायल र हमासबीच सुरु भएको युद्धले गाजा क्षेत्रमा ठूलो मानवीय क्षति पुर्‍याएको छ। यस युद्धमा सर्वसाधारणसँगै पत्रकार र सञ्चारकर्मीहरू पनि ठूलो सङ्ख्यामा मारिएका छन्। युरोपेली पत्रकार संघ र अन्य विश्वसनीय स्रोतहरूका अनुसार २०० पत्रकार र संचारकर्मीहरुको ज्यान गएको छ । यो युद्धमा पत्रकारहरूको मृत्युको सङ्ख्या चिन्ताजनक रूपमा बढ्दो छ, जसले युद्ध क्षेत्रमा पत्रकारिताको जोखिम र चुनौतीलाई उजागर गरेको छ।

कमिटी टु प्रोटेक्ट जर्नालिस्ट्सको पछिल्लो तथ्यांक अनुसार, सन् २०२५ को मे १४ सम्म गाजा युद्धमा कम्तीमा १७९ जना पत्रकार र सञ्चारकर्मी मारिएका छन्। यीमध्ये अधिकांश प्यालेस्टिनी पत्रकार छन्, जसमा १६८ प्यालेस्टिनी, २ इजरायली, र ६ लेबनानी पत्रकार रहेका छन्। युरोपेली पत्रकार सङ्घले यी तथ्याङ्कलाई उदृत गर्दै गाजामा पत्रकारहरूको सुरक्षाको विषयमा गम्भीर चिन्ता व्यक्त गरेको छ। सङ्घले युद्ध क्षेत्रमा पत्रकारहरूमाथि लक्षित आक्रमण भएको दाबी गरेको छ, जुन अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय कानुनको उल्लङ्घन हो।

युद्धको पहिलो वर्ष सन् २०२३ मा मात्रै विश्वभर मारिएका ९९ पत्रकारमध्ये तीन चौथाइभन्दा बढी गाजा युद्धमा मारिएका थिए। यो सङ्ख्या सन् २०२४ मा थप बढेर १२४ पुगेको थियो, जसमध्ये झन्डै दुई तिहाइ प्यालेस्टिनी पत्रकार थिए। युरोपेली पत्रकार सङ्घले यी मृत्युहरूलाई पत्रकारिताको स्वतन्त्रतामाथिको आक्रमणको रूपमा व्याख्या गरेको छ र युद्ध क्षेत्रमा काम गर्ने पत्रकारहरूको सुरक्षाका लागि तत्काल कदम चाल्न अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई आह्वान गरेको छ।

गाजामा पत्रकारहरूको मृत्युको यो उच्च सङ्ख्या युद्धको क्रूरताको सङ्केत मात्र होइन, बरु सत्य र तथ्य बाहिर ल्याउने प्रयासमा संलग्न व्यक्तिहरूप्रति भएको हिंसालाई पनि दर्साउँछ। युद्धको सुरुवातमा, सन् २०२३ को अक्टोबरदेखि डिसेम्बरसम्म, संयुक्त राष्ट्रसङ्घको मानवअधिकार कार्यालयले ५० पत्रकार र सञ्चारकर्मीको मृत्यु भएको पुष्टि गरेको थियो, र थप ३० को मृत्यु भएको आशङ्का व्यक्त गरेको थियो। यी पत्रकारहरूले युद्धको वास्तविकता विश्वसामु ल्याउने प्रयास गरिरहेका थिए, तर उनीहरूको ज्यान जोखिममा पर्‍यो।

युरोपेली पत्रकार सङ्घले पत्रकारहरूको संरक्षणका लागि अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डहरू कडाइका साथ लागू गर्नुपर्नेमा जोड दिएको छ। सङ्घले गाजामा पत्रकारहरूलाई लक्षित गरेर गरिएका आक्रमणहरूको स्वतन्त्र छानबिन गर्न र दोषीहरूलाई जवाफदेही बनाउन माग गरेको छ। साथै, युद्ध क्षेत्रमा काम गर्ने पत्रकारहरूका लागि सुरक्षित वातावरण सिर्जना गर्न र मिडिया उपकरणहरूको रक्षा गर्न पनि सङ्घले जोड दिएको छ।

यो युद्धले पत्रकारिताको महत्त्व र जोखिमलाई एकसाथ उजागर गरेको छ। गाजामा मारिएका पत्रकारहरूले सत्यको खोजीमा आफ्नो ज्यान गुमाएका छन्। युरोपेली पत्रकार सङ्घ र अन्य संस्थाहरूले यी पत्रकारहरूको बलिदानलाई सम्मान गर्न र भविष्यमा यस्ता घटनाहरू रोक्न ठोस कदम चाल्नुपर्ने आवश्यकता औँल्याएका छन्। गाजा युद्धले विश्व समुदायलाई पत्रकारहरूको सुरक्षाको महत्त्व र युद्ध क्षेत्रमा उनीहरूको भूमिकालाई पुनर्विचार गर्न बाध्य बनाएको छ। (आईएनएस समाचार)