काठमाडौं । स्टकहोम इन्टरनेशनल पिस रिसर्च इन्स्टिच्युटले आज सोमबार जारी गरेको पछिल्लो प्रतिवेदनमा सन् २०२४ मा विश्वव्यापी सैन्य खर्च २.७२ ट्रिलियन डलर पुग्ने अनुमान गरिएको छ। 

स्टकहोम इन्टरनेशनल पिस रिसर्च इन्स्टिच्युटको नयाँ तथ्याङ्क अनुसार, सैन्य खर्च गर्ने मुख्य पाँच देशहरूमा संयुक्त राज्य अमेरिका, चीन, रूस, जर्मनी र भारत छन्, जसले कुल विश्वव्यापी हतियार खर्चको ६० प्रतिशत ओगटेका छन्। यी पाँच देशहरूले मिलेर हतियारमा १६३५ अर्ब डलर खर्च गरिरहेका छन्।

यो २०२३ को तुलनामा ९.४ प्रतिशतले बढी हो। बढ्दो भूराजनीतिक तनावका बीचमा विश्वका सबै क्षेत्रहरूमा सैन्य खर्च बढेको एसआईपिआरआईको तथ्याङ्कले देखाएको छ। विशेष गरी युरोप र मध्यपूर्वका देशहरूले सैन्य खर्च अत्यधिक बढाएका छन्।

एसआईपिआरआईको प्रतिवेदनमा भनिएको छ, 'विश्वभरका १०० भन्दा बढी देशहरूले २०२४ मा आफ्नो सैन्य खर्च उल्लेखनीय रूपमा बढाउने योजना बनाइरहेका छन्।' सरकारहरूले प्रायः अन्य बजेट क्षेत्रहरूको खर्चमा सैन्य सुरक्षालाई प्राथमिकता दिने भएकाले, यसले आर्थिक र सामाजिक व्यापार गर्नेछ' प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

समाचार एजेन्सी रोयटर्सको रिपोर्ट अनुसार, एसआईपिआरआईको रिपोर्टले युक्रेन युद्ध पछि युरोपको सैन्य खर्च उल्लेखनीय रूपमा बढेको र शीतयुद्ध पछि यो पहिलो पटक हो, युरोपले आफ्नो सैन्य खर्च उल्लेखनीय रूपमा बढाएको छ।

रुसको सैन्य खर्च १४९ अर्ब डलर पुग्ने अनुमान गरिएको छ। जुन २०२३ भन्दा ३८ प्रतिशतले बढी हो र २०१५ को तुलनामा दोब्बर हो। यसले रूसको जिडिपीको ७।१ प्रतिशत सबै सरकारी खर्चको १९ प्रतिशत ओगटेको छ।

कसले कति खर्च गरे

युक्रेनको कुल सैन्य खर्च २.९ प्रतिशतले बढेर ४६४.७ बिलियन पुगेको छ, जुन रूसको खर्चको ४३ प्रतिशत हो। सन् २०२४ मा युक्रेनले हतियार खरिद गर्न सबैभन्दा धेरै पैसा तिरेको छ।

एसआईपिआरआईले युक्रेनले हाल आफ्नो राजस्वको ३४ प्रतिशतभन्दा बढी हतियार खरिदमा खर्च गर्ने बताएको छ। यसबाहेक अमेरिकाले आफ्नो सैन्य खर्च ५.७ प्रतिशतले बढाएको छ। अमेरिकी सैन्य खर्च २०२४ मा ९९७ अर्ब डलर पुग्ने अनुमान गरिएको छ, जुन कुल नेटो खर्चको ६६ प्रतिशत र २०२४ मा विश्व सैन्य खर्चको ३७ प्रतिशत हो।

विश्वको दोस्रो ठूलो सैन्य खर्च गर्ने देश चीन हो, जसले २०२३ को तुलनामा आफ्नो सैन्य खर्च ७ प्रतिशतले बढाएको छ। चीनको सैन्य खर्च २०२४ मा ३१४ अर्ब डलर पुग्ने अनुमान गरिएको छ, जुन तीन दशकको स्थिर वृद्धि हो।

जापानको सैन्य खर्च २०२४ मा २१ प्रतिशतले बढेर ५५.३ अर्ब डलर पुग्ने तय भएको छ, जुन १९५२ पछिको सबैभन्दा ठूलो वार्षिक वृद्धि हो। विश्वव्यापी रक्षा खर्चमा पाँचौं स्थानमा रहेको भारतको सैन्य खर्च २०२४ मा १.६ प्रतिशतले बढेर ८६.१ अर्ब डलर पुग्ने तय भएको छ। ताइवानको खर्च २०२४ मा १.८ प्रतिशतले बढेर १६.५ अर्ब डलर पुग्ने अनुमान गरिएको छ। पाकिस्तान यस सूचीमा २९ औं स्थानमा छ। पाकिस्तानले २०२४ मा हतियार खरिदमा १०.२ अर्ब डलर खर्च गरेको छ। (एजेन्सीहरुको सहयोगमा)